Kowalstwo Technologia - Roman Lipski(2),
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
'.
OGóLNE POJECIA
Kowalstwem nazywamy zawód, obejmujacy zespól czynno-
sci majacych za zadanie przerabianie tworzyw w stanie nagrza-
nym, przy pomocy cisnienia wytwarzanego,
badz od uderzen
mlota, badz od' nacisku wywolanego prasa.
Ten rodzaj obróbki mozliwy jest tylko dzieki
plastycznosci
przer~abianego metalu.
Wiele metali jest plastycznych przy temperaturach normal-.
nych, np. olów, miedz, cyna, w mniejszym stopniu zela:w itp. In-
ne nabieraja plastycznosci po podgrzaniu, np. cynk jest piast y-
~zny w granicach 100
-
1500
C.
Niektóre metale zwiekszaja swoja plastycznosc w miare na-
glZewania do pewnych granicznych temperatur, po przejsciu któ-
rych staja sie kruche. Metale te moga byc poddawane przeróbce
plastycznej tj. za pomoca kucia lub walcowania jedynie ponizej
tych temperatur (np. miedz, braz, mosiadz, cyna itp.).
Zelazo jest jedynym metalem, którego plastycznosc w miare
nagrzewania slal<.>wzrasta. Stal posiada pod tym wzgledem wla-
snosyi zelaza, z tym jednak zastrzezeniem, ze
opory kucia
wzra-
.staja zaleznie od zawartosci wegla w stali.
Wieksza zawartosc wegla w stali, jak i inne domieszki, wy-
wieraja tego rodzaju wplyw na plastycznosc stali w stanie na-
,grzanym, iz powoduja wytworzenie sie najwiekszej plas~yczno-
sci w granicach pewnych temperatur kazdemu gatunkowi stali
-wlasciwych.
Znajomosc tych temperatur jest rzecza wazna i konieczna
-dla kowala, gdyz kucie, przy niewlasciwych temperaturach, lat-
wo doprowadzi do zepsucia surowca wysoko wartosciowych ga-
tunków stali.
3
."
Istotna cecha przeróbki kowalskiej jest
nzezmzennosc obje-
tosci
materialu. Rzeczywiscie, w czasie kucia ilosc materialu
zmianie nie ulega. Jedynie zmienia sie ksztalt. Szczególniej ja-
skrawo cecha ta wystepuje przy odkuwaniu w formach.
Ta cecha niezmiennosci objetosci materialu w czasie kucia
zbliza kowalstwo zarówno do walcownictwa, jak i odlewnictwa"
gdzie zasada niezmiennosci objetosci jest równ~ez zachowana.
Cechy powyzszej pieposiadaja inne sposoby obróbki, np. me-
chaniczna obróbka za pomoca skrawania, czy to recznie, czy na
obrabiarkach, gdzie ilosc materialu po dók:onaniu obróbki ulega
Surowcem uzywanym do przeróbki kowalskiej jest prze-
waznie stal. Wprawdzie i inne metale moga byc przekuwane,
lecz uzycie stali w kowalstwie w stósunku do innych metali jest
tak ogromne, iz mozemy smialo twierdzic, ze stal jest niemal wy-
lacznym tworzywem przerabianym w kowalstwie. Dotyczy to'
zwlaszcza gatunków stali o malej zawartosci wegla, pospolicie
zwanych przez kowali nieslusznie zelazem.
Najczesciej przerabia sie w kowalstwie stal 00malej zawar-
tosci wegla (okolo Rr
=
35 kg/mm2) oraz stal maszynowa
(oko-
'I
zmianie.
loRt
=
50 kg/mm2).
NAGRZEW ANIE
Do nagrzewania metali do kucia stosowane sa ogniska ko-
walskie lub piece grzewcze.
Ogniska kowalskh' :o;lul('
Najczesciej stosowanym urzadzeniem do nagrzew'ania jest
ognisko kowalskie. Zwlaszcza w drobnych pracowniach kowal-
'skich, slusarsko-kowalskich oraz pracowniach mechanicznych-re-
peracyjnych ten typ urzadzenia do nagrzewania metali uwazac
nalezy za wylaczny.
Rys. 1 przedstawia ognisko kowalskie najczesciej stosow'ane.
Jest t.o ognisko kowalskie murowane. Chociaz nie jest to konie-
czne - stoi ono najczesciej p'bd sciana, w której znajduje :;ie
wtcdy komin odprowadzajacy spaliny n~ zewnatrz budynku.
Bardzo czesto ogniska budowane sa na 2 kotliny. Jest to
korzystnc, Rdyz daje oszc.zednosc w materiale zuzy.tym na bu-
dow~~ samcl!oo!!niska. Takie blizniacze ognisko moze posiadac
wspólny komin wyciagowy spalin dla 2-ch blizniaczych kotlin.
Przedstawion(' na rys. 1. ognisko kov.:alskie jest wspólczes-
nym ogniskiem kowalskim, murowanym. Sklada sie ono z omu-
rowania A podtrzymujacego k.otline B. W naszym przyklad~:.."
kotlina jest zeliwna, ale moze ona byc wymurowana z cegiel sza-
motowych.
Pod kotlina znajduje sie komora powietrzna C, do której
doprowadzane jest powietrze sprezone rura
D. Komora powietrz-
na laczy sie z k<?tlina B waska szczelina E, przez która przedo-
staje sie do kotliny powietrze potrzebne do spalania paliwa. Po-
niewaz szczelina E moze byc zalewana zuzlem, tworzacym sie
z roztopionego popiolu i zendry, przeto w komorze powietrznej
I
I
I
I
5
-------
IlY8.2.
Ogni3ko
kowa/~kie
zelazne
o ol~1!'ZZ7.>.. ~/Io
o
RIJ'" f. Ogni8ko kowalakie
mUl'oUJane
blizniocze
Rys.B.Ognisko kowal8kie ppzenoane
'I,
ó
7
osadzony jest na poziomej osi kulak F, sluzacy do kruszenia za-
lewajacego szczeline zuzla oraz drobnych brylek paliwa.
.
Poruszajac od czasu do czasu osia G wprawiamy kulak
w ruch wahadlowy, kruszac zuzel i drobne brylki paliwa oraz
\
skawalony popiól i zendre, któ're moga gromadzic sie w szcze-
linie Ej utrudniajac doplyw powietrza potrzebnego do spalania._
Przedostajacy sie do komory powietrznej popiól i zuzel od
czasu do czasu usuwamy przez odsuniecie zasuwki H, znajduja-
cej sie zamiast dna w dolnej czesci komory powietrznej C.
Ilosc oraz cisnienie powietrza, doprowadzancgo do kotliny
kowalskiej rura D, moga byc regulowane przez wieksze llllb
mniejsze otwarcie zasuwki r. znajdujacej sie :la rurze d'opro-
wadzajacej powietrze sprezone.
Nad ogniskiem znajduje ~ie okapK, pod którym zbieraja sie
spaliny. ,Spaliny wyciagane sa z pod. okapu do kanalu komino-
wego, lub do rury mechanicznegQ urzadzenia wyciagowego spa-.
I'iu.
II
8
.
RytS.
4-
Wenty/atop tUPbinowy
Rys. 2-gi przedstawia zelazne .ognisko. kowalskie.
Ogniska kowalskie flJ'Zcnosne
Na budowlach, montazach itp. miejscach odleglych od pra-
cowni kowalskich stosowane sa przenosne ogniska kowalskie
(rys. 3). Ognisko przenosne sklada sie ze stojaka nakrytego ply-
ta, w która wmontowana jest kotlina' z komora powietrzna, zao-
patrywana w powietrze z wentylatofp. napedzanego nozni~ za
pomoca pedalu i walk~ wykorbionego oraz przekladni pasowej.
RYli
,.
Wentylatof' .skf'Zljdelkowy Roola
Doprowadzanie'
powh~tr.za.
Aby spowodowac intensywne spalanie paliwa trzeba do
,,'
ognisk kowalskiCh doprowadzac powietrze.
Najczesciej dzis stosowanym urzadzenie1n doprowadzaja-
cym powietrze do ognisk kowalskich jest wen ty l a to r t u r-
o i n o w y (rys. .JI. Skhda sie onz wirnika zaopatrzonego w 10-'
pat~i i osadzonego w 2-ch lozyskach. Wirnik obraca sie w kor-
pusie stalym, zaopatrzonym w rure, biegnaca spiralnie po obwo-
d'zie korpusu wentylatora na
3/4
obwodu. Rura .ta stopniowo
zwieksza swój przekrój od O do wielkosci przekroju równej
przekrojowi rury zasilajacej.
8 )'1
c
'-.><
Ry,s.
6.
Wentylatol" lopatkowy
R
,
Rys..
7.
Miechy
kowal.skle
. 8 .
9
[ Pobierz całość w formacie PDF ]