Knights, History
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
<b>Powstanie rycerstwa<b>W czasie panowania Karola Wielkiego wojownicy na koniach stali się elitš armii, ale wkrótce rozpowszechnili się na całš Europę. Walka tego typu wydawała się bardziej chlubna, dawała też przewagę w szybkoci i pozwalała na tratowanie pieszych wojów niższego stanu. Był to też swoisty wyznacznik statusu, bowiem koń, zbroja i broń kosztowały wówczas majštek. Tylko człowiek bogaty mógł sobie pozwolić na walkę w siodle.Pod koniec redniowiecza królowie mieli już zbyt mało pieniędzy, by opłacać wielkie armie składajšce się z drogiej jazdy. Wojownicy zostali wasalami i otrzymali ziemię. Z tych nadań mieli utrzymywać konie i opłacać ekwipunek. W większoci przypadków wasale utrzymywali też okrelone oddziały żołnierzy. W czasach, gdy władza centralna była słaba, a komunikacja z rubieżami praktycznie nie istniała, wasale ze swoimi podopiecznymi byli odpowiedzialni za utrzymanie prawa i porzšdku na swoich ziemiach. W zamian za nadania musieli tylko służyć swojemu seniorowi. W ten sposób władcy i królowie mogli zwoływać swoje armie w razie potrzeby. A elitš tych armii byli wasale na koniach.Po pewnym czasie elitarne oddziały jedców zachodniej Europy zyskały miano rycerstwa. Wykształcił się wród nich kodeks, który szczegółowo okrelał normy moralne. Rycerze zachowywali się honorowo tak na wojnie, jak i w czasach pokoju, ale tylko gdy mieli do czynienia z równymi sobie, nie za z pospólstwem, które stanowiło większoć ówczesnych społeczeństw. Rycerze utworzyli klasę panów, kontrolujšc ziemie, z których cały profit przypadał im włanie. Status szlachectwa w tych mrocznych czasach zależał w pierwszym rzędzie od walecznoci. Z czasem tytuły stały się dziedziczne.<i>Kodeks rycerski<i>Kodeks rycerski poczštkowo okrelany był mianem "chivalry", co oznaczało wspólnotę jedców. Elita wojowników redniowiecza pragnęła odróżniać się od kleru i chłopstwa włanie biegłociš w jedzie i walce. Ršcze i silne konie, piękna i skuteczna broń, zdobione pancerze, oto najczęstsze symbole wysokiego statusu w owych czasach.W wieku dwunastym kodeks rycerski okrelał już wszystkie dziedziny życia. Oto jego podstawowe zasady:* Chroń kobiety i słabych.* Walcz o sprawiedliwoć, przeciwstawiaj się niegodziwoci.* Kochaj ojczyznę.* Broń kocioła, nawet z narażeniem życia.W zasadzie szlachta i rycerstwo zapominali o kodeksie, kiedy tylko w czym im przeszkadzał. Ważniejsze były spory pomiędzy możnymi panami i walka o ziemie. Germańskie prawo plemienne, nakazujšce podzielić majštek ojca po jego mierci pomiędzy wszystkich synów, miast dać go pierworodnemu, sprawiało, iż nieustannie toczono bratobójcze wojny o spadek. Klasycznym tego przykładem była walka pomiędzy wnukami Karola Wielkiego. Całe redniowiecze to jedno pasmo takich wojen, w których najbardziej ucierpiała ludnoć wsi.W pónym redniowieczu królowie tworzyli ordery (wieckie zakony), będšce w istocie ekskluzywnymi bractwami, do których mogli przynależeć tylko najznamienitsi rycerze i w których przysięgano wiernoć królowi i sobie nawzajem. Wejcie do takiego zakonu było szczególnym wyróżnieniem i jednym z najwyższych zaszczytów. W roku 1347, podczas wojny stuletniej, król Edward III ustanowił order zwišzany z zakonem, który istnieje do dzisiaj. Skupiał on 25 najznamienitszych rycerzy Anglii i został stworzony, by zapewnić ich całkowite posłuszeństwo królowi i powięcenie wojnie.Order Złotego Runa został ustanowiony przez Filipa Dobrego z Burgundii w roku 1430 i wkrótce stał się najbardziej znaczšcym orderem Europy. Król Francji Ludwik XI ustanowił order w. Michała, by kontrolować swojš szlachtę. Ordery Calatrava, Santiago i Alcantara zostały ustanowione, by przegnać muzułmanów z Hiszpanii. Zjednoczono je pod rzšdami Ferdynanda Aragońskiego, którego małżeństwo z Izabelš Kastylijskš doprowadziło do powstania jednolitego państwa hiszpańskiego. Został on mistrzem wszystkich tych zakonów.<i>Pasowanie na rycerza<i>Chłopcy ze szlacheckich rodów po osišgnięciu wieku 7 bšd 8 lat byli wysyłani do zamków wielkich panów, by tam służyć jako paziowie. Pobierali podstawowe nauki od kobiet z rodziny pana, uczono ich też jazdy i szermierki. W wielu lat 14 młodzik stawał się giermkiem. Przydzielano go wówczas rycerzowi, by u jego boku kontynuował edukację. Giermek był wiernym towarzyszem i sługš rycerza. Do jego obowišzków należało polerowanie broni i pancerzy (dla ochrony przed rdzš), pomoc przy przywdziewaniu i zdejmowaniu zbroi czy pilnowanie dobytku.Podczas turniejów i w bitwie giermkowie asystowali swoim rycerzom. Podawali broń, przyprowadzali konie, opatrywali rany, wynosili rannego rycerza w bezpieczne miejsce lub zapewniali godny pochówek. W wielu przypadkach giermkowie walczyli też u boku swoich rycerzy podczas wielkich bitew. Z drugiej strony, rycerze zazwyczaj unikali pojedynków z giermkami, szukajšc starcia z równymi sobie albo wyższymi rangš przeciwnikami. Giermkowie zabiegali o walkę z rycerzem, co dawało szansę na rozgłos za zabicie bšd schwytanie wyższego rangš wojownika.Oprócz szkolenia w sztukach walki, giermkowie pobierali lekcje czytania, a czasem nawet pisania, budowali tężyznę fizycznš w przeróżnych grach. Studiowali także muzykę, piew i taniec.W wieku 21 lat giermek mógł być pasowany na rycerza. Odpowiedni kandydaci mogli być pasowani przez króla bšd innego znamienitego rycerza. Była to poczštkowo doć prosta ceremonia, polegajšca na położeniu miecza płazem na obu ramionach pasowanego, a następnie na przypasaniu pochwy. Z czasem ceremonia ta została wzbogacona o kolejne rytuały dodane nawet przez Kociół. Kandydatów kšpano, wycinano im włosy z nosa, musieli też wytrwać w modlitwie przez całš noc. Rankiem kandydat otrzymywał miecz i rycerskie ostrogi.Stan rycerski był przeznaczony tylko dla tych, którzy posiadali wystarczajšco dużo ziemi i wpływów z nich, by wypełniać stawiane im wymagania. Bogaty ksišżę bšd biskup mógł wspierać spore oddziały rycerzy, aczkolwiek wielu z nich utrzymywało się na własnš rękę. Giermkowie, którzy wykazywali się wielkimi czynami podczas bitew, mogli być pasowani na rycerzy na polu walki.<i>Turnieje<i>Markowane walki pomiędzy rycerzami, zwane turniejami, zaczęły się pojawiać w X wieku i zostały natychmiast potępione przez II Sobór Laterański pod przewodem papieża Innocentego II oraz większoć władców Europy, którzy obawiali się, iż ich rycerstwo zostanie przetrzebione podczas tych frywolnych zabaw. Turnieje mimo to przetrwały i wkrótce stały się integralnš częciš życia rycerzy.Turnieje poczštkowo były arenš starć pojedynczych rycerzy, ale z czasem ich zasady ewoluowały. Stały się wydarzeniami towarzyskimi, które zyskiwały sponsorów, a uczestnicy zjeżdżali na nie z odległych krain. Wyznaczano specjalne areny do walk, otoczone sektorami dla widowni i pawilonami dla wojowników. Rycerze walczyli w turnieju pojedynczo, ale czasem tworzyli też zespoły. Toczone były piesze pojedynki na rozmaite rodzaje broni i symulowane bitwy, w których brały udział grupy rycerskie. Ale głównym punktem programu były starcia rycerzy konnych, szarżujšcych na siebie z kopiami. Król odznaczał zwycięzców cennymi nagrodami i zaszczytami.Ale w trzynastym stuleciu iloć zabitych i rannych w turniejach była już tak wielka, że królowie podnieli alarm. W samej Kolonii w 1240 roku poległo szećdziesięciu rycerzy. Papież chciał, by jak największa iloć rycerstwa brała udział w krucjatach, zamiast trwonić życie w turniejach. Stępiono zatem broń i wprowadzono reguły ograniczajšce możliwoć odniesienia ran, ale to niczego nie zmieniło. Król Francji Henryk II został miertelnie raniony podczas turnieju z okazji zamšżpójcia swojej córki.Pojedynkowano się zazwyczaj w gronie przyjaciół, ale bywało, że dochodziło do walki na mierć i życie pomiędzy wrogami. Przegrani w turnieju byli więzieni i musieli wpłacić okup na rzecz zwycięzców, by odzyskać wolnoć. Heroldowie ogłaszali wyniki walk jak dzisiejsi sprawozdawcy sportowi. Poledni rycerz dzięki zwycięstwu mógł zgromadzić majštek i ożenić się z kobietš z wyższego rodu.<i>Zakony rycerskie<i>W czasach krucjat powstały zakony wieckie, składajšce się z rycerzy wspierajšcych interesy Kocioła. Stały się one elitš wojsk krzyżowców i najbardziej znienawidzonymi wrogami Arabów. Niestety, po zakończeniu krucjat większoć z nich przestała istnieć.Pierwszym zakonem rycerskim byli Rycerze wištyni, zwani templariuszami. Zakon ten założono w roku 1118, aby bronić Ziemi więtej. Templariusze składali luby ubóstwa wzorem benedyktynów i nosili wyróżniajšce ich białe płaszcze z czerwonymi krzyżami. Byli jednymi z najdzielniejszych obrońców Ziemi więtej. Byli też ostatnimi krzyżowcami, którzy jš opucili. W kolejnych latach zgromadzili bogactwa z licznych nadań oraz lichwy, jakš prowadzili bez umiaru, cišgajšc w końcu na siebie gniew królów. W 1307 roku francuski król Filip IV oskarżył ich o wiele zbrodni, nie wyłšczajšc herezji. Nakazał wtršcić wszystkich schwytanych templariuszy do lochów i skonfiskować ich majštki. W innych krajach Europy postšpiono podobnie i zakon przestał istnieć.Zakon Maltański, znany też pod nazwš Joannitów, powstał, by sprawować opiekę nad chorymi i biednymi pielgrzymami przybywajšcymi do Ziemi więtej. Wkrótce jednak został przekształcony w zakon rycerski. Joannici nosili czerwone płaszcze z białymi krzyżami i także składali luby w. Benedykta. Joannici zachowywali wysokie standardy moralne. Po upadku ich głównego zamku, Krak des Chevaliers, wycofali się z Ziemi więtej i przenieli się na wyspę Rodos. Wygnani z Rodos przez Turków, osiedli ostatecznie na Malcie.Trzecim z wielkich zakonów rycerskich byli krzyżacy, którzy w roku 1190 złożyli luby obrony niemieckich pielgrzymów zmierzajšcych do Ziemi więtej. Zanim krucjaty dobi...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]