Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
©Kancelaria Sejmu
s. 1/1
KONSTYTUCJA
Opracowano na pod-
stawie: Dz. U. z 1997
r. Nr 78, poz. 483, z
2001 r. Nr 28, poz.
319, z 2006 r. Nr 200,
poz. 1471, z 2009 r,
Nr 114, poz. 946.
RZECZYPOSPOLITEJ
POLSKIEJ
z dnia 2 kwietnia 1997 r.
W trosce o byt i przyszłość naszej Ojczyzny,
odzyskawszy w 1989 roku możliwość suwerennego i demokratycznego stanowienia
o Jej losie,
my, Naród Polski - wszyscy obywatele Rzeczypospolitej,
zarówno wierzący w Boga
będącego źródłem prawdy, sprawiedliwości, dobra i piękna,
jak i nie podzielający tej wiary,
a te uniwersalne
wartości wywodzący z innych źródeł,
równi w prawach i w powinnościach wobec dobra wspólnego - Polski,
wdzięczni naszym przodkom za ich pracę, za walkę o niepodległość okupioną
ogromnymi ofiarami, za kulturę zakorzenioną w chrześcijańskim dziedzictwie Naro-
du i ogólnoludzkich wartościach,
nawiązując do najlepszych tradycji Pierwszej i Drugiej Rzeczypospolitej,
zobowiązani, by przekazać przyszłym pokoleniom wszystko, co cenne
z ponadtysiącletniego dorobku,
złączeni więzami wspólnoty z naszymi rodakami rozsianymi po świecie,
świadomi potrzeby współpracy ze wszystkimi krajami dla dobra Rodziny Ludzkiej,
pomni gorzkich doświadczeń z czasów, gdy podstawowe wolności i prawa człowie-
ka były w naszej Ojczyźnie łamane,
pragnąc na zawsze zagwarantować prawa obywatelskie, a działaniu instytucji pu-
blicznych zapewnić rzetelność i sprawność,
w poczuciu odpowiedzialności przed Bogiem lub przed własnym sumieniem,
ustanawiamy Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej
jako prawa podstawowe dla państwa
oparte na poszanowaniu wolności i sprawiedliwości, współdziałaniu władz, dialogu
społecznym oraz na zasadzie pomocniczości umacniającej uprawnienia obywateli i
ich wspólnot.
2009-08-04
©Kancelaria Sejmu
s. 2/2
Wszystkich, którzy dla dobra Trzeciej Rzeczypospolitej tę Konstytucję będą stoso-
wali,
wzywamy, aby czynili to, dbając o zachowanie przyrodzonej godności człowieka,
jego prawa do wolności i obowiązku solidarności z innymi,
a poszanowanie tych zasad mieli za niewzruszoną podstawę Rzeczypospolitej Pol-
skiej.
Rozdział I
RZECZPOSPOLITA
Art. 1.
Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli.
Art. 2.
Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniają-
cym zasady sprawiedliwości społecznej.
Art. 3.
Rzeczpospolita Polska jest państwem jednolitym.
Art. 4.
1. Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu.
2. Naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio.
Art. 5.
Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium,
zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli,
strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się
zasadą zrównoważonego rozwoju.
Art. 6.
1. Rzeczpospolita Polska stwarza warunki upowszechniania i równego dostępu do
dóbr kultury, będącej źródłem tożsamości narodu polskiego, jego trwania i roz-
woju.
2. Rzeczpospolita Polska udziela pomocy Polakom zamieszkałym za granicą w za-
chowaniu ich związków z narodowym dziedzictwem kulturalnym.
Art. 7.
Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa.
Art. 8.
1. Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej.
2009-08-04
©Kancelaria Sejmu
s. 3/3
2. Przepisy Konstytucji stosuje się bezpośrednio, chyba że Konstytucja stanowi in-
aczej.
Art. 9.
Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego.
Art. 10.
1. Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze wła
dzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej.
2. Władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat, władzę wykonawczą Prezydent
Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą
sądy i trybunały.
Art. 11.
1. Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i działania partii politycz-
nych. Partie polityczne zrzeszają na zasadach dobrowolności i równości obywa-
teli polskich w celu wpływania metodami demokratycznymi na kształtowanie
polityki państwa.
2. Finansowanie partii politycznych jest jawne.
Art. 12.
Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i działania związków zawodo-
wych, organizacji społeczno-zawodowych rolników, stowarzyszeń, ruchów obywa-
telskich, innych dobrowolnych zrzeszeń oraz fundacji.
Art. 13.
Zakazane jest istnienie partii politycznych i innych organizacji odwołujących się w
swoich programach do totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu, faszyzmu i
komunizmu, a także tych, których program lub działalność zakłada lub dopuszcza
nienawiść rasową i narodowościową, stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy
lub wpływu na politykę państwa albo przewiduje utajnienie struktur lub członko-
stwa.
Art. 14.
Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność prasy i innych środków społecznego prze-
kazu.
Art. 15.
1. Ustrój terytorialny Rzeczypospolitej Polskiej zapewnia decentralizację władzy
publicznej.
2. Zasadniczy podział terytorialny państwa uwzględniający więzi społeczne, go-
spodarcze lub kulturowe i zapewniający jednostkom terytorialnym zdolność wy-
konywania zadań publicznych określa ustawa.
2009-08-04
©Kancelaria Sejmu
s. 4/4
Art. 16.
1. Ogół mieszkańców jednostek zasadniczego podziału terytorialnego stanowi z
mocy prawa wspólnotę samorządową.
2. Samorząd terytorialny uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej. Przysłu-
gującą mu w ramach ustaw istotną część zadań publicznych samorząd wykonuje
w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
Art. 17.
1. W drodze ustawy można tworzyć samorządy zawodowe, reprezentujące osoby
wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym
wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego o-
chrony.
2. W drodze ustawy można tworzyć również inne rodzaje samorządu. Samorządy te
nie mogą naruszać wolności wykonywania zawodu ani ograniczać wolności po-
dejmowania działalności gospodarczej.
Art. 18.
Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodziciel-
stwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 19.
Rzeczpospolita Polska specjalną opieką otacza weteranów walk o niepodległość,
zwłaszcza inwalidów wojennych.
Art. 20.
Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, wła-
sności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych
stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 21.
1. Rzeczpospolita Polska chroni własność i prawo dziedziczenia.
2. Wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na ce-
le publiczne i za słusznym odszkodowaniem.
Art. 22.
Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze
ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny.
Art. 23.
Podstawą ustroju rolnego państwa jest gospodarstwo rodzinne.
Zasada ta nie narusza
postanowień art. 21 i art. 22.
2009-08-04
©Kancelaria Sejmu
s. 5/5
Art. 24.
Praca znajduje się pod ochroną Rzeczypospolitej Polskiej. Państwo sprawuje nadzór
nad warunkami wykonywania pracy.
Art. 25.
1. Kościoły i inne związki wyznaniowe są równouprawnione.
2. Władze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej zachowują bezstronność w spra-
wach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając
swobodę ich wyrażania w życiu publicznym.
3. Stosunki między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi są
kształtowane na zasadach poszanowania ich autonomii oraz wzajemnej nieza-
leżności każdego w swoim zakresie, jak również współdziałania dla dobra czło-
wieka i dobra wspólnego.
4. Stosunki między Rzecząpospolitą Polską a Kościołem Katolickim określają
umowa międzynarodowa zawarta ze Stolicą Apostolską i ustawy.
5. Stosunki między Rzecząpospolitą Polską a innymi kościołami oraz związkami
wyznaniowymi określają ustawy uchwalone na podstawie umów zawartych
przez Radę Ministrów z ich właściwymi przedstawicielami.
Art. 26.
1. Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej służą ochronie niepodległości państwa i
niepodzielności jego terytorium oraz zapewnieniu bezpieczeństwa i nienaruszal-
ności jego granic.
2. Siły Zbrojne zachowują neutralność w sprawach politycznych oraz podlegają
cywilnej i demokratycznej kontroli.
Art. 27.
W Rzeczypospolitej Polskiej językiem urzędowym jest język polski. Przepis ten nie
narusza praw mniejszości narodowych wynikających z ratyfikowanych umów mię-
dzynarodowych.
Art. 28.
1. Godłem Rzeczypospolitej Polskiej jest wizerunek orła białego w koronie w
czerwonym polu.
2. Barwami Rzeczypospolitej Polskiej są kolory biały i czerwony.
3. Hymnem Rzeczypospolitej Polskiej jest Mazurek Dąbrowskiego.
4. Godło, barwy i hymn Rzeczypospolitej Polskiej podlegają ochronie prawnej.
5. Szczegóły dotyczące godła, barw i hymnu określa ustawa.
Art. 29.
Stolicą Rzeczypospolitej Polskiej jest Warszawa.
2009-08-04
[ Pobierz całość w formacie PDF ]