Klasyczna gitara, Gitara klasyczna
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Gitara klasyczna
Gitara klasyczna – gitara, z której wyewoluowała cała rodzina instrumentów akustycznych i elektrycznych.
Budowa
Współczesną gitarę klasyczną zaprojektował Antonio de Torres Jurado. Miała ona większe pudło rezonansowe niż instrumenty dotychczas używane oraz belkowanie w kształcie wachlarza, co podniosło siłę i poprawiło barwę brzmienia.
Gitara klasyczna wyposażona jest w 6 miękkich strun, dawniej wykonywanych z preparowanych jelit zwierzęcych, a począwszy od 1946 r. trzy, lub dwie najcieńsze tylko z nylonu, natomiast reszta miała owijkę z metalowego drutu.
Gitara klasyczna jest instrumentem stosunkowo cichym, dlatego rzadko używana w grze zespołowej. Ograniczenie to w ostatnich czasach nie jest już jednak takim problemem, gdyż powszechnie stosuje się wzmocnienie pozwalające gitarzystom nawet na wykonywanie utworów solowych z orkiestrą.
Skala i strój
Gitara jest instrumentem transponującym o oktawę w dół. Klasyczny strój to: E A d g h e1. Typowa skala gitary klasycznej to E-e2 (e a d1 g1 h1 e2, czyli bez transpozycji zapisu nutowego), ostatnio coraz częściej spotyka się instrumenty z dwudziestym progiem umożliwiającym wydobycie dźwięku c3. Wydobycie wyższych dźwięków możliwe jest za pomocą flażoletów. Często też, w celu rozszerzenia skali, obniża się strój najniższej struny do D.
Technika gry
Gitara klasyczna
Na gitarze klasycznej gra się na siedząco, opierając dolne wcięcie pudła na lewym kolanie. Lewą nogę stawia się na podnóżku, z gryfem wzniesionym w górę i odchylonym od poziomu o kąt od 15° do 45°. Zamiast podnóżka, od kilku lat dostępne są na rynku poduszki lub tzw. podgitarniki (przyssawki pod gitarę), umieszczane między udem a instrumentem, które stawiają gitarę w podobnej pozycji. Obie stopy są wtedy oparte o ziemię, dzięki czemu pozycja podczas gry jest bardziej naturalna i mniej obciąża kręgosłup.
Struny uderza się palcami prawej ręki. Gitarzyści klasyczni szarpią struny instrumentu odpowiednio upiłowanymi paznokciami o długości umożliwiającej komfortową grę. Kształt i jakość paznokcia istotnie wpływają na barwę i jakość brzmienia instrumentu.
Czasem do wydobywania dźwięku używa się kostki (piórka) – plectrum. Dotyczy to jednak gitary klasycznej wykorzystywanej w muzyce rozrywkowej, jazzowej lub w piosence turystycznej i poezji śpiewanej.
Gitara flamenco
Zarówno sposób trzymania gitary jak i technika wydobywania dźwięku dla muzyki flamenco różni się znacząco od standardowej techniki gry na gitarze klasycznej. Wynika to głównie z rozbudowanych technik prawej dłoni, np. rasgueado stosowanych we flamenco, wymuszających swobodę trzymania instrumentu przy jednoczesnej możliwości wydobywania ostrych i głośnych brzmień uderzając struny blisko podstawka. Gra kciukiem nie ogranicza się do strun basowych (pozwalając na wydobywanie ostrych i przejmujących dźwięków), częste pasaże (z reguły grane szybko) wykonywanie są dwoma palcami (wskazującym i dużym), w grze stosuje się także palec mały prawej ręki. Tremolo flamenco jest gęstsze od klasycznego (pięć dźwięków granych linii melodycznej zamiast trzech).
Historia
Gitara ma korzenie w hiszpańskiej tradycji muzycznej, gdzie już w starożytności używano różnych gitaropodobnych instrumentów.
Gitara pierwszy raz była wspomniana w 1265 przez Juan Gil de Zamora w jego dziele Ars Musica.
W 1487 Johannes Tinctoris opisał gitarę jako czterostrunowy instrument szarpany wynaleziony przez Katalończyków.
1546 Alonso Mudarra w res Libros de Musica en Cifras para Vihuela jest pierwszym wydawnictwem publikującym muzykę na gitarę.
1551-1555 Adrian Le Roy opublikował dziewięć ksiąg tabulatur dla gitary pieciostrunowej. Piątą strunę do gitary dodał Vicente Espinel.
1674 F. Corbetta wydał Guitarre Royal, dedykując ją Ludwikowi XIV. Gitara stała się bardziej popularna niż lutnia.
1770-1800 – dodanie szóstej struny do gitary.
Gitara w swojej historii przeżywała wzloty i upadki. Szczytowym okresem, gdy gitara rozbrzmiewała zarówno na salonach, jak i w salach koncertowych, był tzw. "złoty okres gitary" przypadający na I poł. XIX w. Jako instrument salonowy gitara klasyczna została wyparta przez fortepian.
Znani muzycy
Osobą, która miała ogromny wpływ na rozwój muzyki gitarowej oraz techniki gry na tym instrumencie był Francisco Tárrega (1852-1909), hiszpański kompozytor i wirtuoz. Pozostawił po sobie liczne utwory gitarowe, aranżacje utworów znanych kompozytorów (m.in. Fryderyk Chopin, Isaac Albéniz, Ludwig van Beethoven) oraz szkołę gitary. Jego liczni uczniowie (np. Emilio Pujol, Miguel Llobet) kontynuowali tradycję swojego mistrza. Inni znani gitarzyści klasyczni, którzy pozostawili bogatą spuściznę gitarową to np. Ferdinando Carulli (1770-1841), Fernando Sor (1778-1839), Anton Diabelli (1781-1858), Mauro Giuliani (1781-1829), Dionisio Aguado (1784-1849), Napoléon Coste (1806-1883).
W XX wieku bardzo zasłużonym dla spopularyzowania gitary był kompozytor, aranżer i wirtuoz Andrés Segovia, Joaquín Rodrigo oraz Narciso Yepes grający na klasycznej gitarze dziesięciostrunowej. Znaczącą rolę odegrał także Agustín Barrios Mangoré wplatając do swojej muzyki elementy folkloru południowoamerykańskiego. Wśród gitarzystów wielu nagrań dokonali członkowie rodziny Romero, zwłaszcza Pepe Romero.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]